Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (13 Ekim 2023)

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (13 Ekim 2023)

• 6 yaş ve altı etkinliğe alınmamaktadır. 6 yaş üzeri bilete tabidir.

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, 13 Ekim Perşembe günü, ülkemiz de dahil olmak üzere dünyada yüzden fazla orkestrayı yönetmiş, başarılı şef Stefanos Tsialis'i konuk edecek.

Konser, Cumhuriyet tarihimizin ilk kuşak bestecilerinden biri olarak Türk Beşleri arasında yer alan Cemal Reşit Rey'in senfonik şiiri "Türkiye"nin Allegro başlıklı bölümüyle başlayacak. Ardından konserin solisti Fransız flüt sanatçısı Loic Schneider, Alman  besteci Carl Reineke'nin flüt repertuarının en önemli Romantik Dönem konçertosu sayılan Opus 283 numaralı Re Majör tonundaki  Flüt Konçertosu'nu yorumlayacak. Günümüzün önde gelen flütistlerinden, Orchestre de la Romande'ın baş flütisti olan Schneider, Avrupa ve Asya'da solist olarak konserler verirken, kariyerinde oda müziği konserleri de ağırlıklı bir yer tutuyor.

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, konserin ikinci bölümünde ise yine bir Alman Romantik Dönem bestecisi olan Felix Mendelssohn Bartholdy'nin 4. Senfonisini seslendirecek. Besteci, yaşama zevki ve sevincini bulduğu İtalya gezisinin izlerini taşıyan senfonisine "İtalya" ismini vermiştir.

ŞEF:   Stefanos Tsialis                                 

SOLİST:   Loic Schneider “Flüt”

PROGRAM

Cemal Reşit Rey                          “Türkiye” Senfonik Şiir  “Allegro”                                        

Carl Reinecke                               Flüt Konçertosu Re Majör Op.283

Felix Mendelssohn Bartholdy         Senfoni No 4 “İtalyan”

PROGRAM NOTLARI

Cemâl Reşit REY (1904-1985)

Türkiye, Senfonik Şiir

Allegro giocoso

Çağdaş Türk Müziğinin öncü isimlerinden olan Cemâl Reşit REY, gerek senfoni ve oda orkestrası eserleriyle, gerekse operet ve farklı enstrümanlara yönelik bestelediği yapıtlarıyla cumhuriyet müzik dönüşümüne büyük hizmetlerde bulunmuştur. Halk ezgilerini gençlik yıllarında direkt olarak çokseslendirmiş, olgunluk dönemlerinde dünyada oluşan akımların da etkisinde bir renk ve öz olarak müziğinde her zaman kullanmıştır. Operetlerindeki sade ve kolay anlaşılabilir yapı ile, halka çoksesli müziği tanıtmak ve sevdirmek ülküsünde adeta bir yol gösterici konumuna gelmiştir.

Bestecinin gençlik dönemi eserlerinden olan Türkiye, halk ezgilerinin ve bu bağlamda yazılmış özgün melodilerin yine halk müziğine ve halk enstrümanlarının icra tekniklerine uygun bir armoniyle ve zengin bir orkestrasyon yelpazesiyle kaleme alınmış ustalıklı bir eserdir. Her biri birbirinden bağımsız on bölümden oluşan eserde her bölüm, zengin Anadolu coğrafyasının farklı bölgelerindeki farklı ritim ve ezgi kalıplarını içerir. İlk seslendirmesi bizzat Rey’in yönetiminde, kurucusu olduğu İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası tarafından 1972 yılında yapılmıştır. Zaman içinde birçok orkestra ve şef tarafından seslendirilmiş ve kayıtları yapılmıştır.

On kısa bölümden oluşan senfonik şiirin son bölümü olan Allegro giocoso (hızlı, canlı, oynak), “Bir taş attım kamışa” adlı İstanbul türküsünün temasıyla kurulmuştur; ritim ve melodi açısından parlak, canlı ve görkemli bir bitiş ve kapsamlı bir özet niteliğindedir. Ortalama seslendirme süresi 3 dakikadır.

Murat HALİLOĞLU

Carl Heinrich Carsten Reinecke (1824-1910)

Flüt Konçertosu, Op. 28, Re Majör

Allegro molto moderato

Lento e mesto

Moderato 

Müzik öğretmeni ve yazarı olan Rudolf Reinecke’nin oğlu olan Carl Reinecke, o dönemde Danimarka’ya bağlı bulunan Hamburg’un Altona kasabasında dünyaya gelmiştir.  İlk müzik eğitimini babasından almaya başlayan küçük Carl, önce keman çalmaya meraklıyken sonradan piyanoya yönlenmiştir. Yedi yaşında beste yapmaya ve on yaşında halk konserleri vermeye başladı. 19 yaşında ilk turnesine çıkan genç piyanist, Danimarka ve İsviçre’de konserler verdikten sonra Leipzig’e yerleşerek Felix Mendelssohn, Franz Liszt ve Robert Schuman ile çalışmaya başlamıştır. 

Müzik yaşamı boyunca piyano, viyolonsel, keman ve flüt için konçertolar, ayrıca başka bestecilerin konçertoları için cadenzalar (konçertoda solistin çalacağı teknik olarak üst düzey solo bölüm) bestelemiştir. 1851’de Köln Konservatuvarı’nda profesör olan Reinecke, aynı anda birkaç şehrin orkestra ve korolarında da müzik direktörlüğü yapmıştır. 1902’de emekli olan bestecinin 35 yıllık öğretmenlik hayatında Edvard Grieg, Isaac Albeniz, Charles Villiers Stanford gibi bilinen besteciler vardır.  Ölmeden önce yazdığı son konçerto olan Re Majör Flüt Konçertosu’nu 1908’de tamamlamıştır. 15 Mart 1909’da bestecinin eseri ithaf ettiği flüt sanatçısı Maximillian Schwedler tarafından gerçekleştirilmiştir.

Klarinet, fagot ve kornolar tarafından verilen yumuşak bir girişin ardından orkestranın temayı duyurmasıyla başlayan Allegro molto moderato (canlı, çok orta hızda), solo flütün de ilk temayı duyurmasının ardından daha hareketli olan ikinci temaya geçer. Tema lirik ve neşeli şekilde ilerlerken orkestra ve solistin atışmalarıyla renklenir. Solonun trilleri ve orkestranın yumuşak eşliğiyle ilk bölüm sona erer.

İkinci bölüm olan Lento e mesto (yavaş ve hüzünlü), bas yaylıların girişi ile başlar ve romantik bir hüznü içeren temasıyla devam eder. Tema, orkestranın sunumuyla çeşitlendikten sonra yaylılar ve solo flütün yumuşak akoruyla son bulur.

Görkemli ve hareketli bir temaya sahip olan Moderato (orta hızda), orkestral bir girişle başlar ve solist için en büyük teknik zorlukları içeren temasıyla devam eder. Burada seri çalma, staccato (kesik kesik çalma) gibi birçok teknik unsur, solistin becerilerini sergilemesini sağlar. Eser, bütün orkestranın verdiği Re Majör akoruyla sona erer. Eserin ortalama seslendirme süresi 23 dakikadır.

Murat Haliloğlu

Felix Mendelssohn Bartholdy (1809-1947)

Senfoni No.4, “İtalyan”, La Majör, Op, 90

Allegro vivace

Andante con moto

Con moto Moderato

Saltarello

Jakob Ludwig Felix Mendelssohn-Bartholdy, 3 Şubat 1809 tarihinde Hamburg’da, Yahudi kökenli aristokrat bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Bu dönemlerde Almanya’da Yahudilere diğer vatandaşlarla eşit haklar verilmesi tartışılıyordu. Aynı zamanda klasik gelenek yavaş yavaş yerini romantizme bırakıyordu. Mendelssohn’un müziğinde bu akımların izlerine rastlamak mümkündür.

Mendelssohn ilk piyano derslerini ablası ve annesinden aldı. Mozart ve Bach’tan esinlenerek besteler yaptı. İlk bestesini yaptığında 11 yaşındaydı.  12 yaşındayken Berlin’e taşındığında kendisinin kompozisyon ve teori hocası olan Carl Zelter, Felix’i Alman şair Goethe ile tanıştırmak üzere onun evine götürdü. Felix burada iki hafta kaldı. Burada kaldığı sürede Carl Maria von Weber ile de tanıştı. Onun yeteneğinden etkilenen Goethe kendisine şiir armağan etti. Mendelssohn, Goethe’nin yanı sıra Shakespeare’in eserlerinden de etkilendi.

1826-1829 yılları arasında ailesinin isteği üzerine Berlin Üniversitesi'nde öğrenim gördü. Kendi isteği üzerine müziği mesleği olarak seçti. Berlin’de Bach’ın eserlerini seslendirdikten sonra Avrupa turnesine çıktı. Avrupa turnesi üç yılın ardından, Berlin’de sona erdi. 1833'te Düsseldorf kentindeki Niederrhein Müzik Festivali'nin genel direktörlüğü görevini üstlendi. Burada Barok Dönem müziği eserlerini seslendirdi. Birkaç sene sonra Leipziger Gewandhaus orkestrasının yöneticiliğini üstlendi. 1841’de Leipzig’de bir konservatuvar kurdu. 1846’da ablasının kaybı ile büyük bir kedere boğulan sanatçı aynı yıl beyin sarsıntısı geçirdi. 4 Kasım 1841’de hayatını kaybetti.

Mendelsshon, Senfoni No. 4’ü 1829-1831 yılları arasında gerçekleştirdiği Avrupa turnesi sırasında bestelemeye başlamıştır. İtalya’nın atmosferinden ilham aldığı söylenir. Avrupa turnesindeyken eseri yarım bırakan sanatçı, Londra Filarmoni Derneği’nin daveti üzerine 13 Mart 1833’te, Berlin’de eseri tamamlamıştır. Eserin ilk gösterimi 13 Mayıs 1833’te gerçekleştirildi. Fakat Mendelsshon eserin son halinden memnun değildi. Eserin son üç bölümünü revize etti. Düzenlemelerini Temmuz 1834’te tamamladı. 1851’de revize edilmiş versiyonu yayınlandı.

Eser dört bölümden oluşur. La Majör tonu ile yazılmış senfoninin ilk bölümü Allegro vivace (tez canlı, uçar gibi bir çabuklukta) kemanların önde olduğu, klarnet ve fagotu da eşlik olarak duyduğumuz neşeli melodilerle başlar. Sonat formunda bestelenmiş bölümün ortasında, başlangıç melodisini yeniden duyarız. Bölüm sonunda üflemeli çalgıların yavaş ve yumuşak tınıları duyurulduktan sonra yaylıların da katılımıyla tanıdık melodiler yerini bitişe bırakır. Bölüm tam kadans türü ile bittiği için bitiş etkisini dinleyiciye net bir şekilde yansıtır. İkinci bölüm Andante con moto (sakince bir hareket ile) Re minör tonundadır. Viyola obua ve fagotun bölümü tanıtmasından sonra ilk tema duyulur. Modülasyonlarla beraber eser bir süreliğine La Majör tonunda ilerler ve sona erer. İkinci temada keman ve klarnet ön plandadır. Bu atışma bir süre sürdükten sonra bölüm ilk tema üzerine kurulmuş coda ile sona erer. Üçüncü bölüm Con moto Moderato (orta hızlı bir hareketle), La Majör tonuyla başlar. Bölüm başındaki temanın benzeri bölüm sonunda da tekrarlanır. Son bölüm Saltarello yine sonat formunda bestelenmiştir. İlk tema La minör tonuyla başlar. İkinci tema kemanların da melodileriyle Sol minör tonunda ilerler. Bölümün ortalarında flüt melodileri ön plandadır. Bölüm tanıdık melodiler ve çeşitlendirmeler ile sona erer. Eserin tamamı yaklaşık 30 dakikadır.

                                                                                                                      Ece Öz

1.KATEGORİ : A BLOK

2.KATEGORİ :B BLOK

3.KATEGORİ : E-F-D BLOK

4.KATEGORİ : H-K-C-J-G BLOK