Barok Akşamı - Ankara DOB

Barok Akşamı - Ankara DOB

Enea Barok Orkestrası“Akdeniz Nefesleri”

Francesca Ascioti, kontralto

Gabriele Pro, keman ve konzertmeister;

Domenico Scicchitano, keman ve Kalabriya liri;

Marco Ceccato, viyolonsel;

Francesco Tomasi, teorbo ve barok gitar;

Salvatore Carchiolo, klavsen
 

Konsept, metinler, araştırma ve müzikal proje: Salvatore Carchiolo

Program, deniz ve kadın dünyasıyla bağlantılı mitler temasına odaklanıyor; bu terimler ince rezonanslar ve çağrışımlarla birbirine bağlanıyor. Tanrıçaları, yarı tanrıçaları ve denizin fantastik dişi yaratıklarını tasvir eden 17. yüzyıl İtalya'sına ait opera ve kantatların müziklerinden oluşuyor. Eserlerin bestecileri hem tanınmış hem de daha az bilinen isimler olan Alessandro Scarlatti, Francesco Cavalli, Pietro Andrea Ziani ve Marco Antonio Ziani. Program aynı döneme ait enstrümantal müzikle tamamlanıyor. Programdaki eserler, İtalya’nın tüm şehirleri arasında İtalya ile Akdeniz arasındaki bağlantıyı en fazla temsil eden iki şehire ait müziklerden oluşuyor: Doğu'ya açılan kapı olan Venedik ve Napoli. Konserde Francesca'nın kontralto vokaline iki keman, viyolonsel, teorbo ve barok gitar ile klavsen eşlik ediyor.
***
Hikâye, Sirenlerin Orpheus'a yenilmesiyle başlar. Onların şaşkın sessizliği tüm öykünün üzerinde gezinir ve kahramanları tanıtır. Sirenler evrenin ilksel sesini, (Dante'nin deyişiyle) “huşu uyandıran”, karşısında her insanın afallayıp kaybolduğu şarkıyı temsil ediyorsa, Orpheus da doğanın tellürik güçlerinin üstesinden gelen ve arzuyu müzik sanatı formlarında rasyonelleştiren, insan tahakkümüne maruz kalmış müziğin sembolüdür. Sirenler çoktan sessizliğe gömülmüştür. İçlerinden yalnızca biri, artık şarkı söylemekten mahrum bırakılmış ve Orpheus'un egemenliğine teslim edilmiş olan Himeropa, kahramanlarımız ve onları sevenler tarafından söylenen arzu şarkılarını tanıtmakla görevlendirilir. Hikayelerimize üç an damgasını vuruyor. Başlangıçta iki kurbanla tanışıyoruz: Galatea ve Andromeda. İlki, Galatea, erkek mülkiyeti için duyulan vahşi arzunun (Polyphemus) kurbanıdır; ikincisi, Andromeda, zalim bir tanrının isteğiyle anlamsızca kurban edilmiştir. Bunlar görünmez kadınlardır, bu nedenle sadece erkeklerin fantezilerinde ve arzularında var olurlar. Bu nedenle konuşmacılar, dalgaların arasında kaybolan Galatea'yı arayan Acis ile Andromeda'yı canavardan kurtaran Perseus'tur. Besteler, kariyerleri Venedik ile Napoli (Pietro Andrea Napoli'de başpapazlık yapmıştır) ve iki şehir ile Avrupa'nın geri kalanı (her ikisi de Viyana'daki Habsburg imparatorluk sarayında başpapaz olarak görev yapmıştır) arasındaki bağlantıları temsil eden 17. yüzyılın iki önemli Venedikli müzisyeni, amca ve yeğen Pietro Andrea ve Marco Antonio Ziani'nin eserlerinden gelmektedir. Odysseus'un metresleri/ tutsakları Calypso ve Circe ile devam ediyoruz. Bunlar özbilinçli kadınlar ve baştan çıkarıcı bir güce sahiptirler. Seven ve acı çeken
kadınlardır. Büyüdeki ustalıklarıyla, sarıp sarmalayan ve büyüleyen sesleriyle, güzellikleri ve aşk sanatlarıyla Odysseus'u durdurmak, onu kendinden ve hep 'önde' gitme arzusundan kurtarmak isterler. Onu, egemenlik arzusunun kölesi haline getiren erkeklik şeytanından mahrum etmek isterler. Ancak yenilgiye mahkûmdurlar. Calypso'nun, Napoli'ye göç etmiş Sicilyalı Cataldo Amodei adlı az bilinen bir yazarın notalarına emanet ettiğimiz ve onun kantatlarından birinden aldığımız ağıtına tanık olacağız. Öte yandan Kirke, kendini öfke tonlarında ifade etmektedir: Sunulan bölüm, yine Pietro Andrea Ziani'ye aittir ve Cristoforo Ivanovich'in La Circe başlıklı metni üzerine yazdığı eserlerinden birinden alınmıştır. Son olarak, üçüncü bölümde, sahneyi, bir kadının ezici ve muzaffer duygusallığı işgal eder. Afrodit ve Thetis. Afrodit, Eris'in Pommel'inin galibi olarak sunulur ve bu nedenle, kendi güzelliğinin, erkeklerin zenginliğini, bilgeliğini ve gücünü aşan güzelliğini ilan eder. Afrodit/Venüs'ün zafer sahnesi, Monteverdi'den sonra 17. yüzyıl Venedik sahnesinin en ünlü bestecisi olan Francesco Cavalli'nin “Teti ve Peleo'nun Düğünü” operasından alınmıştır. Aynı zamanda Afrodit birleştiren ve bağlayan, evliliğin ve bereketin koruyucusudur ve Alessandro Scarlatti'nin epitalamik Serenata Venere e Amore'sinde bu şekilde rol alır. Öte yandan Teti, neşeli ve oyuncu duygusallığın simgesidir. Kendini Perseus'a ancak onun şiddet girişimlerini boşa çıkardıktan sonra teslim eder. Onu erkek cinsel şehvetinin bir başka simgesi olan canavar Triton ile boğuşurken görürüz. O Polyphemus'un alter egosudur, ancak Tepegöz'le karşılaştığında kaçan Galatea'nın aksine, Tethys yaşlı yarı balığın gülünç istekleriyle alay etmekten çekinmez. Böylece çember kapanır ve Galatea'nın intikamı, yine Nereidlerden biri olan en güzel ve en güçlü yoldaşı tarafından alınır. Konser, denizlerin kadını Thetis'in düğününü kutlamak için verilen bir ziyafet ve dans ile sona erer. Bu son bölümler de Cavalli'nin Teti ve Peleo'nun Düğünü'nden alınmıştır. Tüm bu olaylar, farklı dünyalar arasında sürekli bir diyalog yaratarak, hikayeleri, dilleri ve gelenekleri birbirinden ayırmayan ama birleştiren aynı denizde, Akdeniz'de gerçekleşmektedir.