Gala Konseri -3 CS0

İDİL BİRET HAKKINDA

İdil Biret üç yaşında piyanoya büyük istidat göstererek ilk derslerini Ankarada Mithat Fenmenden aldı. O dönemde yapılmakta olan müzik reform çalışmalarının büyük destekçisi Cumhurbaşkanı İnönü’nün isteği ile TBMM’nin 1948 yılında çıkardığı özel kanunla yedi yaşında Fransaya gönderildi. Orada, büyük Fransız müzisyeni Nadia Boulanger’nin gözetiminde, Paris Konservatuvarında okuyarak onbeş yaşında birincilikle mezun oldu. Daha sonra, 20. asrın en büyük piyanistlerinden Alfred Cortot ve Wilhelm Kempff ile çalıştı. Hiç bir piyano yarışmasına katılmayan Idil Biret onaltı yaşından itibaren Boston Senfoni, Leningrad Filarmoni, Londra Senfoni, Leipzig Gewandhaus, Dresden Filarmoni, Varşova Filarmoni gibi  dünyanın büyük orkestraları, Erich Leinsdorf, Pierre Monteux, Joseph Keilberth, Hermann Scherchen, Gennadi Rozhdestvensky, Aaron Copland,  Sir Adrian Boult, Sir Charles Mackerras gibi 20. Asrın efsane şefleri ile çalıştı ve Carnegie Hall (New York), Symphony Hall (Boston), Royal Festival Hall (Londra), Theatre des Champs Elysees (Paris), Konzerthaus (Berlin), Semper Oper (Dresden), Philharmonic Hall (Varşova), Muzikverein (Viyana), Tchaikovsky Hall (Moskova) gibi başlıca salonlarda,  beş kıtayı kapsayan üç bin’e yakın konser verdi, bir çok festivale katıldı. Van Cliburn (ABD), Kraliçe Elisabeth (Belçika), Busoni (İtalya), Montreal (Canada), Franz Liszt (Weimar, Almanya), Sviatoslav Richter (Moskova) gibi ünlü piyano yarışmalarında jüri üyeliği yaptı; Fransa, Polonya, Íngiltere, Ítalya, ABD ve Türkiyede ödül ve nişanlar aldı. Biret bu güne kadar EMI, Decca, Atlantic/Finnadar, Naxos ve diğer firmalar için Amerika ve Avrupada 100 den fazla plak kaydetmiştir. Bunlar arasında müzik tarihinde ilk kez komple diziler olarak seslendirilen Chopin’in bütün piyano eserleri ve Beethoven’in dokuz senfonisinin Liszt tarafından yapılan piyano uyarlamaları, 32 Piyano Sonatı, 5 Piyano Konçertosu ile Brahms ve Rachmaninof’un bütün solo piyano   eserleri ve konçertoları, Boulez’in üç piyano sonatı, Ligeti’nin etüdleri ve Stravinsky’nin Ateskuşu bale müziginin piyano uyarlaması da yer almaktadır. Bu kayıtlar Polonyada Chopin Büyük Ödülü, Fransada Altın Diyapazon dahil pek çok ödül almış olup Amerika, Avrupa ve Uzak Doğuda 3 milyon adet civarında satılarak büyük bir dinleyici kitlesine ulaşmıştır. 2007 yılında Chopin’in bütün piyano eserleri kayıtları ve konser icraları ile Polonya kültürüne yaptıgı katkılar nedeniyle Cumhurbaşkanı Lech Kaczsnky Ídil Biret’i Polonyanın en üst nişanı olan “Yüksek Liyakat Madalyası” (Krzyzem Kawalerskim Ordera Zaslugi) ile taltif etmiştir.  Repertuarında yüzden fazla piyano konçertosu olan Ídil Biret’in eski ve yeni kayıtlari kendi etiketi İdil Biret Arşivi (IBA) üzerinde Naxos tarafından bütün dünyaya dağıtılmaktadır. Idil Biret’in 1959 yılından bu yana  yaptığı  LP/CD kayıtların tamamı 130 CD bir büyük kutu içinde Mayis 2018 de Türkiye ve dünya piyasasına sunulmustur. Beethoven’in 250. doğum yılı nedeniyle Mayıs 2020 de CSO ile 5 Beethoven Konçertosunun tamamını çalması programlanmışken pandemi tedbirleri nedeniyle bu konserler iptal olmustur. Sanatçımız tarihte Beethoven’in bütün piyano sonatları, konçertoları, senfonilerinin piyano uyarlamalarıı ile son büyük eseri  Diabelli Çesitlemelerini konserlerde çalan ve kaydını yapan ilk ve tek piyanisttir.