Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (17 Kasım 2023)

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası (17 Kasım 2023)

• 6 yaş ve altı etkinliğe alınmamaktadır. 6 yaş üzeri bilete tabidir.
 

ŞEF:                    Ilyich Rivas            

SOLİST:                Svetlin Roussev “keman’’
                                                   
PROGRAM                                  
Niccolo Paganini                               Keman Konçertosu No.2
                                                  “La Campanella” Si Minör Op.7
Antonio Dvorak                                Senfoni No.7 Re Minör Op.70

PROGRAM NOTLARI:
Niccolo Paganini
Keman Konçertosu No.2 Si Minör Op.7,”La Campanella”

 27 Ekim 1782 tarihinde İtalya’nın Cenova şehrinde doğdu. 8 yaşına basmadan, amatör bir müzikçi olan babasından keman dersleri almaya başladı. 11 yaşındayken müzik çalışmalarını ilerletmek üzere Parma’ya gittiyse de buradaki öğretmenler Paganini’ye kendilerinin yeni bir şey öğretmelerine imkân olmadığını söylediler. Çünkü Paganini kas hastalığı yüzünden usta kemancıların bile yapamayacağı pozisyonları kolaylıkla üstesinden gelebiliyordu. Bunun üzerine, çalışmalarına kendi kendine devam etti. 13 yaşındayken konser turnelerine başladı, verdiği konserlerde ağır parçaları öyle bir ustalıkta çalıyordu ki dinleyiciler, gözyaşlarını tutamıyorlardı. Halk arasında Paganini hakkında çeşitli söylentiler yayılmaya başladı. Büyük kemancının şeytanla arkadaş olduğu, yayını şeytanın ona verdiği sihirli kuvvetle kullandığı söyleniyordu. Kemandaki değişik tekniği iskelet sistemiyle alakalı Marfan Sendromu sonucunda oluştuğunu ölümden sonra iskeletini inceleyen doktorlar ortaya koymuşlardır. Paganini şöhrete kavuştuktan sonra son derece lüks bir hayat sürmeye koyulmuştu. Çok fazla para kazanıyordu, çok kumar oynuyordu. Bir keresinde bir kemanını kumar masasında rehin bırakmış, bir konserde keman çalması gerekince bir başka meslektaşından ödünç keman istemek zorunda kalmıştı. Kumar tutkusu onu 1838 yılında Paris’te bir kumarhane açmaya kadar götürmüştür. Ancak bu girişimi başarısızlıkla sonuçlanmıştı. Livornoda verdiği bir konserden sonra bir Fransız tüccar kendisine Guarnerius yapımı olağanüstü bir keman hediye etti. Paganini hayatı boyunca bu kemanı çaldı. Bu keman halen Cenova da saklanmakta ve sergilenmektedir.1825 yılında beraber turneye çıktıkları Antonia Binachi’den Cyrus Alexander adında bir oğlu olmuştur. Her ne kadar oğlunun annesiyle evlenmese de ömrünün sonuna kadar oğlundan ilgisini esirgememiştir ve onu da bir müzisyen yapmıştır Paganini belli başlı eserleri arasında keman için 24 cappricio, keman ve orkestra için iki konçerto, ayrıca çeşitli keman parçaları vardır. Paganini, 27 Mayıs 1840’da Fransa’nın Nice şehrinde gırtlak kanserinden öldü, ölmeden önce günah çıkartmayı kabul etmediği için, uzun yıllar boyunca ölüsüne gömülecek yer verilmeyen müzisyen İtalya’nın Parma şehrinde gömülüdür.
 Eser, Niccolo Paganini tarafından 1826 yılında İtalya’da bestelendi. Paganini, ustalığını ve her zamanki tarzını bir kenara bıraktı ve bu eseri yazarken melodik özgünlüğünü ortaya koydu.
 Eserin I. bölümü Allegro Maestoso, Si minörle başlayıp Si majörle biter. 324 ölçüden oluşur. II. Bölüm Re majör ile değişmeden devam eder. 83 ölçüdür. Ve sırada üçüncü bölüm vardır. La Campanella, Roman müziğiyle ilişkilendirilen müzikal niteliklerin ipuçlarını taşıyan rondo temasıyla çok şeffaf bir melodidir. Si minörden devam eder.324 ölçüdür. Toplamda 30 dakika sürmektedir.
 Bu tema Lizst’in etütleri ve Strauss I'in Walzer à la Paganini gibi diğer bestecilerin bestelerinin temelini oluşturdu.
 "La Campanella" veya "La Clochette" takma adını, Paganini'nin rondo temasının her tekrarını haber vermek için önerdiği küçük çana borçludur.
Fahriye Nazlı AKSU

Antonin Dvořák
Senfoni No.7 Re minör, Op. 70, B 141

Anton Dvorak,  08 Eylül 1841 yılında dünyaya geldi. İlk müzik derslerini ilkokul öğretmeninden alan Dvorak, güzel şarkılar söylüyor, dans ediyor ve kemanda çalıyordu. Liseyi tamamladıktan sonra 1857’de Prag’daki org okuluna başladı. Viyola çalarak ve özel dersler vererek iki yıllık eğitimini ailesinden para yardımı almadan bitirdi. 1862 yılında Prag Ulusal Tiyatrosu Orkestrası'na keman ve viyolacı olarak atandı. Görev yaparken tecrübe kazanan, çalgıları ve birbiriyle olan ilişkilerini tamamen öğrenen sanatçı, büyük bir istekle besteler yapmaya başladı. 1863 yılında sonra tarihsel bir savaş şiirinden esinlenerek “Chor-Himnus” adlı güzel bir kantat besteledi. Bu eserin bir tiyatro sahnesinde 300 kişilik bir koro tarafından söylenmesi, ününü Bohemya sınırları dışına çıkardı. Bu başarının üzerine devlet Dvorak’a birkaç yıllık burs ayarladı. Bu sırada 22 yaşında olan sanatçı, piyano çalan soprano, Cermak adında şarkıcı bir kız ile evlendi. 1877’de Stabat Mater adlı bir koro parçası İngiltere’de çok beğenildi ve sanatçı İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nin “Fahri Doktorluk” payesi verildi. 1879 yılında keman, viyolonsel ve 1880’de Çigan şarkıları ile 1887’de Schubert gibi Lied’leri yazmaya başladı. Bunun yanı sıra Moldavya dansları, Slav dansları gibi sevilen eserlerde yazdı. 1891’de Prag Konservatuarında bestecilik öğretmeni olarak çalışmaya başladı. Bundan bir yıl sonra New York Ulusal Konservatuarı'nın daveti üzerine Amerika’ya gitti. Amerika’da şair H.W.Longfellow’un “Hrawatha” şiirinden esinlenerek “Yeni Dünya’dan” adlı 5.senfonisini besteledi. Amerika’da kaldığı süre içinde birçok eserler verdi ve ünü gittikçe arttı, fakat Dvorak 1995 yılında yurdunun özlemine dayanamayarak Prag’a döndü. Prag’da sanatçıya “Sanat Nişanı” ve “Fahri Doktorluk” payesi verilerek onurlandırıldı. Prag konservatuarına ve Artistik Kuruluşuna müdür oldu. Sanatçı 1904 yılında ilk kez Çek Müzik Festivali'ni düzenledi. Fakat festivalin başladığı akşam Dvorak aniden hastalanarak 1904 yılında Prag’da hayatını kaybetti.
 Antonín Dvořák, senfonilerindeki numaralama yanlışlıklarına 1. Senfoni'sinin kaybolduğunu sanarak ikinciyi ilk olarak kaydederek, önce kendi neden olmuştu. Yayımcısı Simrock ise altıncıyı 1. Senfoni olarak yayımlamış, 7. Senfoni ise bu edisyonda iki numara olarak, 1885'te basılmıştı. Dvořák'ın, Londra Filarmoni Derneği'nin siparişi üzerine 13 Aralık 1884 ile 17 Mart 1885 tarihleri arasında bestelediği 7. Senfoni'sinde Brahms'ın 3. Senfoni'sinin büyük etkisi sezilir. Gençliğinde geçimini güç sağlayan besteciye Avusturya İmparatorluğu'nca burs verilmesini ve eserlerinin Simrock'ta basılmasını Brahms sağlamış, müzik dünyasında tanınmasına yardım etmişti. Brahms'a duyduğu saygı ve sevgi, bu arada annesinin ölümü Dvořák'ın bu senfoniyi değişik duygularla yazmasına neden oldu.
 İlk kez 22 Nisan 1885'te besteci yönetiminde Londra'da seslendirilen; acı, ihtiraslı, ciddi temaları ve karanlık armonisi yüzünden diğer senfonilerine hiç benzemeyen bu eser Patetik olarak da adlandırılır. Ancak bu ciddi ve karamsar hava, müzik değerinin üstünlüğüne rağmen senfoninin fazla yaygınlaşmasını önlemiştir. Aslında bu senfoninin açılış temasında Dvořák'ın ekspres bir trenden esinlendiği bilinmektedir. Trenlere çok meraklı olan, boş zamanlarını istasyonda geçiren Dvořák'ın bu senfonisinde politik bir etkilenme de vardır. O günlerde açılmış olan Prag Ulusal Tiyatrosu'ndaki festivale Budapeşte'den katılan Macarlar trenle gelmişlerdi ve o bölgelere egemen olan Avusturya İmparatorluğu karşıtı büyük protesto gösterileri Çekler tarafından hararetle desteklenmişti.

1. Bölüm
1. bölümün, 6/8'lik ölçüde, çabuk ve görkemli (Allegro maestoso) tempodaki, sakin ve karanlık teması viyola ve viyolonsellerle duyurulur. 19. Yüzyılın klasik stiline uygun düzenlenen bu bölümde pesleşerek duyurulan tema dramatik bir anlatım yaratır. Bu, korno ile obua arasında enerjik bir düete dönüşür. ilk temanın güçlü duyuruluşuna, Brahms'ın 2. Piyano Konçertosu'nun ağır bölümünü anımsatan tema karşı çıkar. Motiflerin geliştirimi (developpement) de ikinci tema ile başlar. Tekrar bölmesine ise olağanüstü heyecanla geçilir. Ancak asıl doruk noktası coda'da gerçekleşir.
2. Bölüm
2. bölüm, 4/4'lük ölçüde, oldukça ağır (Poco Adagio) tempoda derin lirizmiyle seçkinleşir. Basit ezgi önce klarnetle duyurulur, onu flüt ve obua izler. Önceki bölümün karanlık havası gitmiş, sanki güneş doğmuştur. Korno ise bölüme harikulade bir hava getirir. Daha sonraki melankolik temayı keman ve viyolonseller sergiler. Adagio, biçim ve atmosfer yönünden Beethoven'in 9. Senfoni'sinin ağır bölümünü andırır ve nostaljik sona ulaşır.
3. Bölüm
3. bölüm, 6/4'lük ölçüde ve canlı (Vivace) tempoda, şakacı olması gereken Scherzo yine ciddidir. Bohemya halk ezgilerinin sağlam karakteri, senkoplu ritim ve coşkulu vurgulamalarla gelişir. Girişte viyolonsel ve fagotun başlattığı ezgi orta bölme trio'da (Poco meno mosso) sakin ve pastoral hava flütün duyurduğu kuş şarkısına dönüşür, sonra yine coşar, Scherzo tekrarlanır; gürültülü bir coda ile bölüm biter.
4. Bölüm
4. bölümde 4/4'lük ölçüde ve çabuk (Allegro) tempodaki finalin ciddi birinci teması ve flütle obuaların sunduğu dramatik ikinci tema izlenir. Viyolonsellerle belirtilen la majör tondaki sıcak ve avutucu üçüncü tema ise belki de Dvořák'ın en kahramanca karakterli temasıdır: Sanki karanlık ve trajik esere mutlu bir sonla çözüm getirir. Tüm orkestrayla güçlenen bu temadan sonra ilk tema –pizzicato yaylılar eşliğinde– tekrarlanırken geliştirim başlar. Buna diğer temalar da usta bir kontrpuanla işlenerek katılır. Barok stilde geniş bir kadanstan sonra senfoni parlak re majörde zaferle sona erer.
Fahriye Nazlı AKSU

 

1.KATEGORİ : A BLOK

2.KATEGORİ :B BLOK

3.KATEGORİ : E-F-D BLOK

4.KATEGORİ : H-K-C-J-G BLOK